ҒАЗАБЛАНМА

   Қайнаб турган сувда аксингни кўра олмаганингдек, ғазабланганингда ҳам ҳақиқатни кўра олмайсан. Ўзингни босиб, ғазабдан тушгачгина қарор қабул қилсанг, афсус қилмайсан.

   Мақтовга лойиқ, комил мўминлар хулқи соҳиби бўлиш учун, ғазабланган онларда ўзни тута билиш лозим.

   Ғазаби чиқишининг олдини олиш ниятида бўлган одам «Аъузу биллаҳи минаш-шайтонир рожийм»ни айтиб юрмоғи лозим.

   Албатта, бу ишларнинг ғазабни сўндириши тажрибада ҳам собит бўлган.

Имом Абу Довуд Абу Воил Оссдан қуйидаги ривоятни келтиради: «Урва ибн Муҳаммад Саъдийнинг олдига кирган эдик. Бир одам гапириб, унинг ғазабини қўзғади. Шунда у ўрнидан туриб, таҳорат қилди. Сўнгра: «Отам менга бобом Атийя розияллоҳу анҳудан ушбу ривоятни айтиб берган эди», деб қуйидагиларни айтди:

Атийя Саъдий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

   Албатта, мазкур ва шунга ўхшаш чоралар ғазабни қайтариш учун қўлланиладиган ёрдамчи чоралардир. Ғазабнинг асосий чораси эса Аллоҳга бўлган иймон, қиёматдан умидворликдир. Ғазаби чиққан одам дарҳол Аллоҳ таолони эслаши, У Зот ҳар бир нарсани кўриб-билиб турганини ва ҳамма нарсани ҳисоб-китоб қилиши шубҳасизлигини ёдга олиши зарур.

Шунингдек, ғазабни ишга солиб ёмонлик қилса, қандай жазо олишини, ғазабини ютиб ортга қайтса, қандай савоблар олишини ўйлаши лозим.

Ғазабни ютиш фазилатли ишлардан ҳисобланади. Бунга ҳар қандай одам ҳам қодир бўла олмайди.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда ғазабни ютувчиларни мадҳ қилиб:

«Улар енгилликда ҳам, қийинчиликда ҳам нафақа қиладиганлар, аччиғини ютадиганлар ва одамларни афв қиладиганлардир. Аллоҳ яхшилик қилувчиларни севадир», дея марҳамат қилган (Оли Имрон сураси, 134-оят).

Ғазабни ютиш энг қийин ишлардан ҳисобланади. Ғазаб инсонда турли муносабатлар ила қўзғалиб туради, уни жиловлаб олиш ҳар бир кишининг ҳам қўлидан келавермайди. Лекин тақводор киши бу оғир ишни эплаши мумкин. Яъни қалбида тақводорлик мавжуд бўлган инсонгина ғазабдан ғолиб чиқа олади. (“Руҳий тарбия” китобидан).

  Ғазабланмаслик учун 14 тавсия

1. Кўп хасталиклар асл сабаби замирида асаб бузилиши ётишини унутманг.

2. Жигари, буйраги, ошқозони ёки юраги касал одамларнинг ҳаёти нотинч, асаби бузуқ бўлса, уларни даволаш жуда қийин бўлишини эсда сақланг.

3. Ҳадеб кайфияти бузилаверадиган, арзимаган нарсага ҳам жаҳли чиқаверадиган кишиларда тез-тез юрак, ошқозон неврози пайдо бўлишини унутманг.

4. Киши ишда ёки бегоналар ҳузурида эмас, балки уйда ҳам жаҳлини боса билиши, оғир бўлиши лозим.

5. Жаҳл чиққанда қон томирлари қисилиб, қон босими ошади, нотўғри ура бошлайди, кечаси яхши ухлай олмайди, боши оғрийди.

6. Қаҳр-ғазаб, алам, қаттиқ соғинч, тушкунликка тушиш каби ҳаяжонлар ҳам спиртли ичимликлар ичиш, тамаки ва ном чекиш ёки ортиқча вазн каби хавфли омиллар сирасига киришини унутманг.

7. Ҳомиладор ва эмизикли аёл тинч, осойишта ҳаёт кечириши, асабини ташқи муҳитнинг ёмон таъсирларидан асраши лозим. Шунда боланинг асаби чидамли ва мустаҳкам бўлади.

8. Одоб-ахлоқ, ўзаро тушуниш, бошқаларга нисбатан сабр-тоқатли бўлиш, ишда, кўчада, дўстона муносабатларни вужудга келтириш муҳим аҳамиятга эга.

9. Аллоҳнинг Каломи Қуръони каримни, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳадисларини доим ўқиб юринг.

10. Атроф-муҳитдаги рангларга, табиат манзараларига эътибор бериш асаб фаолиятини бир меъёрда ушлаб туришга ёрдам беришини эсда сақланг.

11. Қовурилган, ёғли, шўр, аччиқ овқатларни, қази, кабобларни меъёридан ортиқча ва ҳар куни истеъмол қилиш одамнинг асбийлашишини осонлаштиришини унутманг.

12. Мева, сабзавотларни, ошкўкларни кўп истеъмол қилиш тавсия этилади.

13. Асаб бузилганида олма еб, ҳидидан ҳидлаш ва олма чой ичиш тавсия этилади.

14. Асабийлашмаслик учун ҳар куни 2 дақиқа секин югуриш ёки мунтазам жисмоний иш қилиш ёки бадантарбия билан шуғулланиш керак.