Жаннатга яқинлаштирувчи амал - Силаи раҳм ҳақида

Динимиз исломда силаи раҳмга ниҳоят даражада катта э’тибор қилинган бўлиб, кўплаб оят ва ҳадисларда силаи раҳмнинг фазилати, аҳамияти ва зарурати такрор-такрор уқтирилади. Мўминларнинг асосий сифатлари баён қилинган оятларда уларнинг қариндош уруғлар билан алоқани боғлашлари ҳақидаги сифатларига ҳам алоҳида урғу берилади.

Абу Ҳурайрадан (розийаллоҳу анҳу) ривоят қилинади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай марҳамат қилдилар: “Аллоҳ таоло ризқини кенг қилиши ва ажалини кечиктириши кимни қувонтирса, у силаи раҳм қилсин” (Бухорий ва Термизий).

Силаи раҳм дейилганида, қариндошлик алоқаларини мустаҳкамлаш тушунилади. Соддароқ ифодаласак, қавм-қариндош, ёру биродарлар билан ўзаро борди-келдини узиб қўймаслик, доимо қондошлар, айниқса, улар орасидаги бетоблари ва ҳожатмандлари ҳолидан хабар олиш, қўлдан келганича уларнинг оғирини енгил қилиш каби улуғ инсоний фазилатларга силаи раҳм дейилади.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا

"Қариндошга ҳаққини бер! Мискинга ва кўчада қолганга ҳам. Исрофгарчиликка мутлақо ёъл қўйма".

(Исро сураси 26-оят)

Аллоҳ таоло Наҳл сурасининг 90-оятида:

إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَيَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ ۚ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

"Албатта, Аллоҳ адолатга, эҳсонга, қариндошларга яхшилик қилишга амр этадир ва фаҳшу мункар ҳамда зулмкорликдан қайтарур. У сизларга ваъз қилур. Шоядки, эсласангиз", деган. Ояти карималарнинг маъноларидан кўриниб турибтики силайи раҳм вожиб амалдир. Уни боғлаган инсонларга улуғ ажр савоблар, ҳамда силаи раҳмни узувчисига улкан гуноҳ ва маломатлар бордир.

عبد الله بن عمرو بن العاص -رضي الله تعالى عنهما- أن النبي ﷺ قال: ليس الواصل بالمكافِئ، ولكن الواصل الذي إذا قُطعت رحمه وصلها. رواه البخاري

Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: "Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Силаи раҳм қилувчи берганга яраша қайтарган эмас. Лекин силаи раҳм қилувчи ўзининг силаи раҳми кесилганда уни боғловчидир", дедилар".

(Имом Бухорий ривояти)

Силаи раҳминг кўринишлари:

Қариндошларни зиёрат қилиш

Даъват қилса, ижобат қилиш. Яъни, меҳмонга ёки бирор йиғинга чақирса боришлик

Имконияти етса моддий жиҳатдан ёрдам қилишлик

Имконияти бўлмаса, ҳеч бўлмаганда ширин сўз билан кўнглини олишлик

Бирор бир мусибат етганда ёнида бўлиошлик, хусусан жаноза ва шу каби ишларга қатнашиклик

Касал бўлганда ҳолидан хабар олиш

Салом беришлик

Силаи раҳмнинг фойдалари:

Инсоннинг ризқини кўпайтиради

Атрофдаги инсонларнинг адоватини даф қилади

Умрни узун ва баракали қилади

Аллоҳ таолони рози қилади

Силайи раҳм соҳибини Аллоҳ таоло ва бошқа инсонлар яхши кўради.

Ма’лумки, Аллоҳ таолонинг муқарраб бандалари пайғамбарлар ва авлиёлар ҳам фақирона, оддий ҳаёт кечиришган. Яратган зот хоҳлаган-бандаларини дард билан, бойлик ёки фақирлик билан имтиҳон қилади. Аллоҳ таоло учта улуғ не’матини уч нарса ичига яширган.

- Розилигини ибодатлар ортига ва катта-ю кичик яхши амаллар орасига,

- Қаҳр-ғазабини гуноҳ амаллар ичига,

- Ўзига яқин бўлган бандаларини эса инсонлар орасига беркитди. Шунинг учун барчага бирдек хуш муомалада бўлмоқ зарур. Бирор кишини но ўрин хафа қилиб қўйишдан, қалбига озор етказишдан эҳтиёт бўлиш керак.

Силаи раҳмда ўнта мақталган хислат бор:

1.Аллоҳ таолонинг розилиги бор, чунки Аллоҳ таоло шунга буюради.

2.Мўминларга хурсандчилик етказиш бор – бу ҳақда хабар келган.

3.Силаи раҳм билан фаришталар хурсанд бўладилар.

4.Силаи раҳмда мусулмонларга яхши мақтов бор.

5.Иблисга ғам етказиш бор.

6.Силаи раҳмда умр узаяди.

7.Ризқда барака бўлади.

8.Марҳумлар хурсандлиги бор, чунки ота-она ва боболар ортларида қолганларнинг силаи раҳмидан мамнун бўладилар.

9.Дўстлик кучаяди, чунки бир сабаб билан қавм-қариндошлар тўпланишиб, қувонч ёки ғамда бир-бирларига шерик бўладилар ва бу ҳол уларда дўстликнинг кучайишига сабаб бўлади;

10.Ўлгандан кейин ҳам ажрининг кўпайиши бор. Чунки қариндошлар ортидан дуо қиладилар, ҳамма вақт яхшиликларини эслаб юрадилар.

Силаи раҳм тоатнинг ортиши ва гуноҳларнинг камайишига сабабдир, у орқали банда ўзидан яхши хотира қолдиради ва худди ўлмагандек бандага савоб ёзилиб тураверади. Мўминга асқотадиган нарсалар ичида ўзидан кейин фойдаланиладиган илм, садақаи жория ва солиҳ фарзанд ҳам бор.