Hayit namozlari

   Bismillahir Rohmanir Rohiym. Allohimizga cheksiz hamdlar, rasulimiz Muhammad Mustafo sollallohu alayhi vasallamga adoqsiz salomu-durudlar bo'lsin. Ulamolar juma namozini ado etish farz bo‘lgan kishilarga hayit namozlarini ado etish vojib bo‘ladi, deganlar. Hayit namoziga chiqishda g‘usl qilib, toza-ozoda bo‘lib chiqiladi. Bu haqida hadisi sharifda quyidagicha xabar berilgan:

   Shuningdek, hayit namoziga chiqishda yuvinib toza-ozoda bo‘lganidan so‘ng shirin mushk va atirlar bilan xushbo‘ylanib chiqiladi.Ramazon hayiti bayramida namozgohga chiqish oldidan biror shirinlik tanovul qilish sunnat hisoblanadi. Bu haqida hadisi sharifda bunday xabar berilgan:

Agar biror uzr bo‘lmasa, hayit namoziga piyoda yurib borish ham sunnat hisoblanadi:

   Shunga ko‘ra biror kasallik, yoki uzoqlik yoki qoru-yomg‘ir singari biror uzr bo‘lmasa, namozgohga piyoda borish sunnat bo‘ladi. Hayit namozini o‘qish uchun uydan chiqilgan paytdan to namozgohga yetib borguncha “La ilaha illalloh” va “Allohu akbar” larni aytib borish ham sunnatdir.

    Hayit namozi ikki rakatlik namozdir. Hayit namozi vaqti kirganida imomga iqtido qilgan holda azon va takbirsiz ikki rakat namoz o‘qiladi. Bu haqida hadisi sharifda bunday deyilgan:

    Demak azon va takbir farz namozlari uchun sunnat bo‘lar ekan. Imom iyd namozining qiroatini jahriy qiladi va birinchi rakatiga “A’la” surasini, ikkinchi rakatiga “G‘oshiya” surasini zam qilishi mandub bo‘ladi. Shuningdek, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning hayit namozlarida “Qof” va “Qamar” suralarini zam qilganlari ham rivoyat qilingan.

Hanafiya mazhabiga ko‘ra hayit namozlari quyidagi tartibda ado etiladi:

   Imomga iqtido qilib hayit namozini ado etishni qalbida niyat qilinadi va mazkur niyat ham talaffuz qilinadi;

   Keyin imom ortidan takbiri tahrima aytilib quloq qoqiladi. Takbiri tahrimadan so‘ng qo‘llar kindik osiga bog‘lanib “sano” duosi o‘qiladi;

   Keyin imomga ergashib uch marta takbir aytiladi. Har takbir aytishda qo‘llarini bosh barmoqlari quloqlari yumshog‘iga tegadigan miqdorda ko‘tarib so‘ng yonga tushiriladi. Uchinchi takbirdan so‘ng qo‘llar bog‘lanib kindik ostiga qo‘yiladi;

   Keyin imomning qiroatiga quloq solinadi. Qiroatdan so‘ng imom ortidan takbir aytib ruku va sajdalarni ado etadi;

   Ikkinchi rakatda imom takbirlardan oldin qiroat qiladi. Qiroatdan so‘ng imom bilan birgalikda uch marta takbir aytiladi va har takbirda qo‘llarni boshbarmoq quloq yumshog‘iga tegadigan miqdorda ko‘tarilib so‘ng yonga tushuriladi;

  To‘rtinchi takbir aytishda qo‘llarni ko‘tarmasdan imomga ergashgan holda rukuga boriladi hamda imomga ergashgan holda sajdalar qilinadi;

Sajdalardan so‘ng oxirgi qa’dada o‘tirganida attahiyot, salavot va duo o‘qilib, imom ortidan salom berish bilan hayit namozi yakunlanadi.

   Agar birov hayit namoziga bir rakat kech kelib qolsa, imom salom bergandan so‘ng, salom bermasdan turib qiroat qiladi keyin uch takbir aytadi, har takbir aytganda bosh barmoqlari qulog‘i yumshog‘iga tegadigan miqdorda qo‘llarini ko‘taradi to‘rtinchi takbirda rukuga ketadi.

  Hayit namozi xutbadan oldin o‘qiladi. Bu haqida juda ham ko‘plab hadisi shariflar rivoyat qilingan. Jumladan, Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilingan hadisda bunday deyilgan:

Imom orqasini qibla tarafga qilib jamoatga yuzlanib xutba o‘qiydi. Buning dalili quyidagi rivoyatdir:

Hayit namozidan so‘ng insonlarning bir-birlari bilan ko‘rishishlari va hayit bayrami bilan qutlashlari ham hayit kunining odoblaridan hisoblanadi. Hayit kunida bir-birlarini tabriklash ma’nosida o‘qiladigan muayyan duo bo‘lmasa ham, “Alloh bizdan ham sizlardan ham qabul qilsin” ma’nosidagi tilaklar bildirish yaxshi sanaladi. Hayit kunida namozgohdan uyiga qaytishda borgan yo‘lidan boshqa yo‘ldan qaytish ham sunnat bo‘ladi. Abu Rofe’ roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda bu haqida bunday deyilgan:

Ma'lumot o'rnida:

2021-yil 13-may payshanba kuni, Ramazon hayiti namozi Toshkent vaqti bilan soat 05:30 da, boshqa viloyatlarda namoz vaqtidagi tafovutni inobatga olib o'qiladi. Navoiy viloyat Karmana tumanida esa, Ramazon hayiti namozi 05:50da o'qiladi.